Fortran Dakumentasiya | Ziya Mammadov

Proqramlaşdırmada Sabitlər (Constants)

Sabitlər, proqramın icrası zamanı dəyişdirilə bilməyən sabit dəyərləri ifadə edir. Bu sabit dəyərlər literals (məzmun ifadələri) olaraq da adlandırılır.

Sabitlər tam ədəd, onluq ədəd, simvol, kompleks və ya sətir sabitləri ola bilər. Məntiqi sabitlər yalnız iki dəyərə malikdir: .true. və .false..

Sabitlər adi dəyişənlər kimi istifadə olunur, lakin onların dəyəri təyin edildikdən sonra dəyişdirilə bilməz.

Sabitlərin Növləri

Sabitlər iki növə ayrılır:

Literal Sabitlər
Adlandırılmış Sabitlər

Literal Sabitlər

Literal sabitlər bir dəyərə malikdir, lakin onların adı yoxdur.

Literal Sabitlərə Nümunələr

Tip	Nümunələr
Tam ədəd sabitləri	0, 1, -1, 300, 123456789
Real sabitlər	0.0, 1.0, -1.0, 123.456, 7.1E+10, -52.715E-30
Kompleks sabitlər	(0.0, 0.0), (-123.456E+30, 987.654E-29)
Məntiqi sabitlər	`.true.`, `.false.`
Simvol sabitləri	`"PQR"`, `"a"`, `"123'abc$%#@!"`, `'PQR'`, `'a'`

Adlandırılmış Sabitlər

Adlandırılmış sabitlər həm dəyərə, həm də ada malikdir.

Bu sabitlər proqramın və ya prosedurun əvvəlində dəyişənlər kimi təyin edilir, lakin parameter atributu ilə sabit olduqları vurğulanır.

Məsələn:

real, parameter :: pi = 3.1415927

Nümunə Proqram: Qravitasiya Yerdəyişməsi

Aşağıdakı proqram cazibə qüvvəsi təsirində şaquli hərəkət nəticəsində yaranan yerdəyişməni hesablayır:

program gravitationalDisp

! Bu proqram cazibə qüvvəsi altında şaquli yerdəyişməni hesablayır
implicit none  

   ! Qravitasiya sürətlənməsi sabiti
   real, parameter :: g = 9.81   

   ! Dəyişənlərin təyini
   real :: s  ! Yerdəyişmə   
   real :: t  ! Zaman  
   real :: u  ! İlkin sürət  
   
   ! Dəyərlərin təyini 
   t = 5.0   
   u = 50  
   
   ! Yerdəyişmə hesablanması   
   s = u * t - g * (t**2) / 2  
   
   ! Nəticənin çap edilməsi
   print *, "Zaman = ", t
   print *, "Yerdəyişmə = ", s  
   
end program gravitationalDisp

Çıxış

Yuxarıdakı kod tərtib edilib icra edildikdə aşağıdakı nəticəni verir:

Zaman = 5.00000000    
Yerdəyişmə = 127.374992

Proqramın İzahı

real, parameter :: g = 9.81: g dəyişəni sabit kimi təyin edilir, çünki cazibə qüvvəsi dəyişməzdir.
t və u: Bu dəyişənlər zaman və ilkin sürəti ifadə edir.
Yerdəyişmə düsturu: u * t - g * (t**2) / 2 Bu düsturda ilkin sürət (u) və cazibə qüvvəsi (g) istifadə edilir.
print əmrindən istifadə etməklə nəticələr çap edilir.

Bu proqram sabitlərin istifadəsini və onların tətbiqi zamanı necə dəyərləndirildiyini praktik şəkildə göstərir.

Fortran - Dəyişənlər Fortran - Operatorlar